Γιατί αρκετά media χάνουν τόσα πολλά λεφτά;

Πριν λίγα χρόνια ένας διεθνής τραπεζίτης που εκπροσωπούσε ένα πασίγνωστο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα μου είχε πει ότι είχε ασχοληθεί να κάνει επαφές ελληνικών media με διεθνείς Ομίλους media ή επενδυτές, για να μπουν μέτοχοι ή να εξαγοράσουν τα εγχώρια. Πρόσθεσε, τότε, ότι τα «προξενιά» ήταν «άκαρπα» και εξήγησε και τους λόγους, που ήταν δομικοί και είχαν βαθιές ρίζες.

Εκείνη η συζήτηση κάνει «κλικ» με μια δήλωση που έκανε ο Σωκράτης Κομινάκης, διευθύνων σύμβουλος της Wind και ένας από τους πιο επιτυχημένους (εκ του λαμπρού αποτελέσματος) Έλληνες manager των τελευταίων χρόνων. Στη δήλωσή του, που έγινε στην «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» (21/10/2007), ο κ. Κομινάκης έλεγε ότι «η λογική είναι να βρούμε ένα μέσο ενημέρωσης το οποίο να μπορεί να γίνει κερδοφόρο και στο οποίο εμείς να μπορούμε να προσθέσουμε αξία. Τα media στην Ελλάδα έχουν δύο χαρακτηριστικά: είναι ακριβά και δεν παράγουν κέρδη. Βρισκόμαστε σε διαρκή αναζήτηση και έχουν ήδη γίνει οι πρώτες διερευνητικές επαφές. Δεν αποκλείουμε ούτε τις εφημερίδες, ούτε τα ραδιόφωνα, ούτε τις τηλεοράσεις. Όμως οι αποτιμήσεις –αν λάβουμε υπόψη μας τις διεθνείς μεθόδους αποτίμησης- είναι πολύ υψηλές. Με οικονομικούς όρους, μια τέτοια επένδυση είναι παράλογη, εκτός και αν προσβλέπεις στη δύναμη που μπορεί να σου εξασφαλίσει ένα μέσο ενημέρωσης. Εμάς όμως κάτι τέτοιο δεν μας ενδιαφέρει. Επιζητούμε τα κέρδη».

Κάποιοι θα πουν δεν μας αφορά που ένα μεγάλο μέρος των media έχει ζημίες και η λειτουργία τους δεν έχει σχέση με την κοινωνία, τις επιχειρήσεις κλπ. Σύμφωνα με την ανάλυση ενός γνωστού και ισχυρού Έλληνα manager, τα δεδομένα –κατά την άποψή του- έχουν ως εξής:

1.Η παραγωγή ελληνικών media (προσφορά μιντιακών υπηρεσιών) είναι αρκετά μεγαλύτερη από τη ζήτηση, με όποιον δείκτη και αν το μετρήσεις (π.χ., σύγκριση με άλλες χώρες, για αναγνωσιμότητα εφημερίδων, αναλογία τηλεοπτικών σταθμών ανά εκατομμύριο κατοίκων, κλπ).
2.Τα ελληνικά media εμφανίζονται πολύ πιο ισχυρά σε σχέση με άλλες χώρες (π.χ., ποσοστό του budget επικοινωνίας που πηγαίνει σε διαφήμιση μέσω media, σε σύγκριση με την υπόλοιπη επικοινωνία που περνά έξω από τα media).
3.Αρκετά και ισχυρά media λειτουργούν σε ένα καθεστώς έλλειψης νομιμοποίησης, δηλαδή δεν τους έχει δοθεί ποτέ κανονική άδεια, με κύρια ευθύνη των πολιτικών ηγεσιών. Μέσα στη γενική έλλειψη νομιμοποίησης «κολλάνε» και μικρότεροι «καναλάρχες», που στήνουν κανάλι χωρίς καμία άδεια και προωθούν διάφορα συμφέροντα, κλπ.
4.Τα κανάλια της TV είναι πολύ περισσότερα απ’ όσα αντέχει η χώρα. Μια σημαντική παρενέργεια είναι ότι, εξ αυτού, πιέζονται οι καταστάσεις, η επικαιρότητα, η πραγματικότητα για να βρίσκουν περιεχόμενο. Έτσι, φθάνουμε σε ακρότητες, σε έλλειψη σεβασμού για στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα.
5.Συνολικά στον κλάδο υπάρχει αποεπένδυση. Υπάρχει, μεν, εισροή κεφαλαίων από την κυρία Αγγελοπούλου και τους εφοπλιστές (Μαρινάκης, Πατέρας, Ρέστης, κλπ), αλλά το μεγαλύτερο μέρος πηγαίνει για να καλύψει υφιστάμενες ζημίες. Δεν διαφαίνονται παραγωγικές επενδύσεις για την δημιουργία καινούργιων προϊόντων, που να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες της κοινωνίας και των πελατών-πολιτών (μικρό, αλλά χαρακτηριστικό παράδειγμα ο τομέας του Internet, όπου η προσφορά υπηρεσιών είναι χαμηλότερη της ζήτησης –ποιοτικά και ενίοτε ποσοτικά).
6.Μια παρενέργεια όλων αυτών είναι ότι, εδώ και χρόνια, έχει επιβραδυνθεί σημαντικά η παραγωγή νεώτερων δημοσιογράφων, με χαρακτηριστικά και εφόδια που θα τους κάνουν αυριανούς ηγέτες στον τομέα τους…

Ας μην προχωρήσουμε περισσότερο... Τα σημεία 1 έως 6 που αναφέρει ο γνωστός manager, αλλά και τα λόγια του Σ. Κομινάκη, δίνουν πάρα πολλά στοιχεία για την κατάσταση στα media και τις επιπτώσεις στην ανάπτυξη της χώρας και την κοινωνική συνοχή. Ακόμα και αν διαφωνεί κάποιος με αρκετά σημεία της ανάλυσης των δύο αυτών προσώπων, ο κοινός τόπος είναι ότι η κρίση των media δεν αφορά μόνο τους δημοσιογράφους ή τους πολιτικούς. Ενδιαφέρει το σύνολο της χώρας και κάθε πολίτη ξεχωριστά…

(Η φωτό είναι από το flickr)