Change management, ή η ευκαιρία να «διώχνεις» τον Ριβάλντο

Πέρυσι, όλοι είχαν «πέσει» πάνω στον Ολυμπιακό, επειδή είχε οδηγήσει σε «διαζύγιο» τη σχέση με τον Ριβάλντο. Μιλώντας τότε με κάποιους φίλους, είχα υποστηρίξει την άποψη ότι, μια ομάδα που βασίζεται στον Ριβάλντο, είναι καταδικασμένη να είναι «φτωχός συγγενής» στο Champions League, αφού είναι αργή και προσαρμοσμένη στις απαιτήσεις ενός αστέρα, που ήταν κάποτε πολύ μεγάλος, πάρα πολύ μεγάλος, αλλά τώρα δεν μπορεί να αποτελέσει τη βάση για τους αγώνες με τα μεγαθήρια της Ευρώπης.

Η συζήτηση αυτή δεν με ενδιαφέρει τόσο από ποδοσφαιρικής πλευράς –στην Ελλάδα υπάρχει τέτοια υπερβολή στην «ποδοσφαιροκουβέντα», που καταντά ενοχλητική και πολλές φορές ζημιογόνα για άλλα θέματα της χώρας. Το θέμα όμως έχει μεγάλο ενδιαφέρον στα θέματα της στρατηγικής, του management και της πολιτικής.

Η Ελλάδα είναι μια χώρα, όπου η κουλτούρα, η κοινή γνώμη, αλλά και οι δομές, γίνονται εμπόδιο στην ανανέωση, με τους όρους που πραγματοποιούνται σε άλλες χώρες ή υποδεικνύουν τα κλασσικά βιβλία του change management. Οι ελπίδες και η προσδοκία στρέφονται πάντοτε σε κάποιο πρόσωπο, μια χαρισματική προσωπικότητα, που είχε σημαντικές επιτυχίες στο παρελθόν. «Κρεμόμαστε» πάνω του, μήπως το ξανακάνει… Δεν υπάρχουν σχέδια ανανέωσης, με πλάνο, με επένδυση, με εναλλακτικές λύσεις, όπως κάνουν οι μεγάλες εταιρείες (π.χ. General Electric) ή τα μεγάλα κόμματα (στη Βρετανία, τη Γαλλία, την Ισπανία).

Η πορεία του φετινού Ολυμπιακού και, κυρίως, η ποιότητα του ποδοσφαίρου που παίζει είναι μια (πρώτη) δικαίωση της επιλογής της διοίκησής του να επενδύσει σε παίκτες ουσίας και αξίας, που είναι μικρότερης ηλικίας και δεν είναι stars. Το εγχείρημα έχει, βεβαίως, αρκετά ρίσκα: π.χ. ο συμπαθής Τάκης Λεμονής, ενδεχομένως δεν είναι ο προπονητής που μπορεί να δώσει προοπτική σε αυτή την επένδυση. Η επίδραση της συμπεριφοράς της ελληνικής διαιτησίας στην εντός συνόρων πορεία της ομάδας την κάνει «ομάδα θερμοκηπίου», που όταν «βγαίνει» στην Ευρώπη και δεν έχει ευνοϊκή διαιτησία, τότε τα χάνει, τρώει πολλά γκολ στα τελευταία λεπτά, κλπ.

Το θέμα μας, όμως, δεν είναι το ποδόσφαιρο... Επειδή είναι ένα πολύ μαζικό άθλημα, μπορεί να μας δώσει εύκολα παραδείγματα για την κουλτούρα αλλαγής και ανανέωσης που πρέπει να αποκτήσει η κοινωνία και οι ηγεσίες της χώρας. Το γεγονός ότι οι πιο δημιουργικοί managers του δημοσίου τομέα είναι οι κ.κ. Τάκης Αθανασόπουλος (ΔΕΗ) και Παναγής Βουρλούμης (ΟΤΕ), δείχνει:
α) ότι το ζήτημα της ηλικίας δεν πρέπει να γίνει «ταμπού». Υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι που έχουν σφρίγος και μετά τα 55, αλλά, από την άλλη πλευρά, για κάθε έναν 60άρη πρέπει να αντιστοιχούν μια ντουζίνα 40άρηδες (μιλώντας για τους χώρους των business),
β) ότι δεν υπάρχει σχέδιο. Μόνο ο Κωστής Χατζηδάκης φαίνεται ότι έχει βάλει στόχο να ορίσει managers στις ΔΕΚΟ που ελέγχει, κατά κανόνα, στη ζώνη των 40 ετών.

Όσοι θυμόμαστε τον τρόπο αποχώρησης του μεγάλου Νίκου Γκάλη, ίσως συμφωνούμε ότι η έλλειψη κουλτούρας ανανέωσης στην Ελλάδα προσβάλει και τους σημαντικούς ανθρώπους: δεν έχει διαμορφωθεί ένα πλαίσιο που τους ωθεί γλυκά προς την αποχώρηση μετά το πέρας κάποιας ηλικίας, με αποτέλεσμα αυτοί να εκτίθενται, καθώς δεν μπορούν να έχουν την απόδοση παλαιοτέρων εποχών, γραπώνονται ή να πιέζονται από το περιβάλλον τους, καταστρέφουν αξία (τη δική τους και της χώρας). Ας μελετήσουμε κάποιες απλές περιπτώσεις: την πρακτική των 3 κομμάτων της Βρετανίας (δεν ήταν πάντοτε αναίμακτη) ή τη φιλοσοφία μεγάλων αμερικανικών εταιρειών... Α, βεβαίως, βεβαίως και τις μεγάλες ποδοσφαιρικές ομάδες της Ευρώπης (Manchester United, Arsenal, Milan, Lyon, Bayern, κλπ). Δεν θα έβαζα μέσα σε αυτό τον κύκλο την Real και την Chelsea, γιατί στην περίπτωση της ισπανικής ομάδας το marketing έχει κάνει ζημιά στην ουσία, ενώ στην ομάδα του Αμπράμοβιτς είναι φανερό ότι το τεράστιο budget δεν αγοράζει πάντοτε τη δημιουργικότητα και την αποτελεσματικότητα.

Υ.Γ.: Για να μην παρεξηγηθώ, θα συμφωνούσα με όσους θα επέμεναν ότι το διαζύγιο με το Ριβάλντο θα μπορούσε να γίνει πιο ευρωπαϊκά και λιγότερο «βαλκανικά». Άλλο αυτό, κι άλλο το αν έπρεπε να προχωρήσει αυτό το διαζύγιο…