Οι Aτενίστας και οι Μιζερίστας

Η εβδομαδιαία μου συμβολή στη στήλη #changingGreece της Lifo

Για όσους επιτίθενται στον εθελοντισμό και τον ακτιβισμό...

Το τελευταίο άρθρο αυτής της στήλης για την 32χρονη, άνεργη, αλλά δυναμική Τέτα, κατέγραψε τον προβληματισμό για το πόσο δύσκολο είναι να την βοηθήσει αυτό το κράτος και αυτή η κοινωνία ώστε να βρει τις στοιχειώδεις πληροφορίες ή να λάβει την αυτονόητη υποστήριξη. Ενημέρωση που θα 'πρεπε να είναι διαθέσιμη σε κάθε άνεργο νέο, αλλά έχει αναχθεί σε ρουσφέτι από το βουλευτή ή σε προνόμιο που παίρνεις μέσα από κονέ, 'δόντι' ή και 'γρηγορόσημο'.

Μια ισχυρή, οργανωμένη ομάδα γνωστών το 'ψαξε για το πώς θα βοηθήσει αυτή την κατηγορία της νεανικής ανεργίας, αλλά -μαζί τους και εγώ- είδαμε ότι δεν ήταν τόσο απλό. 'Ωσπου έγινε γνωστό ότι οι Ατενίστας οργάνωναν ακριβώς αυτό που χρειαζόταν η ναυαγισμένη Τέτα, που ζει στην υποβαθμισμένη Δυτική Αθηνα, ξέρει ελάχιστα από υπολογιστή και δεν μπορεί να βρει άκρη στον ΟΑΕΔ.

 

Με αυτήν την αφορμή, είναι χρήσιμη μια συνολική απάντηση στα 10-15 άτομα που τον τελευταίο χρόνο, έχω ακούσει το καθένα χωριστά να ‘χρεώνει’ κάτι στραβό στους Ατενίστας.

Είμαι 'υπεράνω υποψίας' γιατί δεν έχει τύχει να πάω σε κάποια εξόρμησή τους, ούτε καν στην όμορφη συναυλία της Λυρικής που είχαν οργανώσει στην κρεαταγορά, παρ' ό,τι υπολόγιζα να παρευρεθώ εκεί για κάποια γυρίσματα αυτού του βίντεο. Η πρωτοβουλία των Ατενίστας για τους άνεργους νέους δείχνει ότι δεν είναι μόνο υπερ-δραστήριοι, αλλά και πως ‘πιάνουν’ τα μηνύματα των αναγκών που προκύπτουν σε μια κοινωνία που ‘γλιστράει’ στο λυκόφως της κρίσης. Η όποια κριτική είναι σεβαστή, αναγκαία σε μια ανοιχτή κοινωνία, αλλά αποκτά ουσία μόνο αν προέρχεται από κάποιους που έχουν να επιδείξουν κάποια εναλλακτική δράση αλληλεγγύης.

Οι παρεμβάσεις στη πόλη, ο ακτιβισμός, αλλά ακόμα και ο εθελοντισμός -αν και , νομίζω, οι Ατενίστας δεν εντάσουν τη δράση τους στην 'περιοχή' του εθελοντισμού- , είναι εντελώς διαφορετικές μετά την ίδρυση αυτής της ομάδας. Εβαλαν ψηλά τον πήχυ. Έδειξαν ότι οι συλλογικές δράσεις δεν είναι κατ' ανάγκην περιθωριακές κινήσεις κάποιας μικρής ομάδας που το κάνει για εκτόνωση, -και συνήθως φθίνει.

Μέχρι πρόσφατα ένα σημαντικό επιχείρημα ήταν ότι οι Ατενίστας καθάρισαν το τάδε οικόπεδο στην Ομόνοια, κάτι που είναι κάτι απόλυτα θετικό σε μια περίοδο υποβάθμισης και κατήφειας. Δεν μπορεί να μπαίνει κανένα 'αλλά', δίπλα στη θετική αξιολόγηση δράσεων αυτής της κατηγορίας. Δεν μας αρέσει η όπερα και θέλουμε να καθαρίζουμε βρώμικους δημόσιους χώρους του κέντρου της Αθήνας με ήχους μπουζουκιών ή κλαρίνων; Ιδού το κέντρο της πόλης, μας περιμένει. Δεν θέλουμε να καθαρίζουμε οικόπεδα, αλλά προτιμάμε να παρέχουμε τροφή σε αστέγους; Ας μην καθυστερούμε ούτε στιγμή, δυστυχώς οι ανάγκες είναι μεγάλες.

 

Η Ελλάδα πάτος στο ‘βοηθάω το διπλανό’

Να αφήσουμε παράμερα τις όποιες αισθητικές διαφορές με δυναμικές ομάδες όπως οι Ατενίστας ή οι ‘Γιατροί του Κόσμου’, γιατί το πρόβλημα είναι βαθύτερο. Η Ελλάδα έρχεται 145η σε 146 χώρες όσον αφορά τη παράμετρο ‘δίνω στους άλλους’ , από στοιχεία έρευνας του 2012, του διεθνούς οργανισμού WorldGivingIndex (δείτε εδώ).

Η χώρα πέρασε 36 χρόνια (1974-2010) φούσκας, μια περίοδο που είδαμε ακόμα και πολίτες που είχαν ευαισθησία να απορροφώνται από τη μόδα του 'παίρνω επίδομα, κονομάω στο χρηματιστήριο, καταπατάω τη δημόσια γη, αποκλείω τη παραλία, διορίζω τον ημιμαθή γιο στο δημόσιο'. Όσοι έχουμε διάθεση να διαβάσουμε ιστορία, θα ανιχνεύσουμε την κουλτούρα ελλείμματος αλληλεγγύης από τη σύσταση του ελληνικού κράτους (1823), στην πελατειακή δόμηση της δημοκρατίας, στην έπαρση μιας χώρας που θεωρούσε ότι της χρωστούσε απεριόριστα όλη η υφήλιος λόγω της Αρχαίας ελληνικής κληρονομιάς.

Παρόλα αυτά, υπήρχαν πάντοτε θύλακες και μαζικές εκφράσεις αλληλεγγύης, πχ στη Κατοχή. Επιπλέον εμφύτευσε σημαντικά στοιχεία ανθρωπισμού, συλλογικής δράσης, αλληλεγγύης και δράση σημαντικού μέρους της Αριστεράς, μετά τον εμφύλιο και μέχρι το 1967. Η ‘Μαγική Πόλη’ του Ν. Κούνδουρου, τα βιβλία του Α. Φραγκιά και του Δ. Χατζή περιγράφουν ζωντανές σκηνές μιας κοινωνίας που είχε βαθειά ριζωμένη την έννοια του ‘συντρέχω το διπλανό’, σε αντιπαράθεση με το μετεμφυλιακό κράτος ή τα φαινόμενα κομπιναδόρικης φιλανθρωπίας τύπου Καραμουρτζούνη.

Μια πόλη μαγική σκιρτάει ξανά...

Αν έχετε αισθητικές διαφορές με τους Ατενίστας, τους Γιατρούς του Κόσμου ή άλλες μεγάλες οργανώσεις, τότε κάντε μια βόλτα από τον καλοσχεδιασμένο και δυναμικό ‘προξενητή’ του Volunteer4Greece, που βάζει συνεχώς αγγελίες Οργανώσεων αλληλεγγύης οι οποίες ψάχνουν εθελοντές. Αν πάλι έχετε ιδεολογικές διαφορές και ζητάτε κάτι λιγότερο αστικό, προσέγγιση που είναι απολύτως θεμιτή, τότε εξετάστε τις προτάσεις του Solidarity for All, την κίνηση ‘Ένα μπουκάλιγια κάθε άνεργο’ ή τα δεκάδες εγχειρήματα ανταλλακτικής οικονομίας.

Όσοι θέλετε κάτι πιο ευφάνταστο, πιο νεανικό ή πιο παρεμβατικό, μπορείτε να συμβάλετε στην ανάπτυξη της νέας προσπάθειας City of Errors. Ψάχνει τις ‘ατέλειες’ στην πόλη και σας καλεί να συμμετάσχετε στη διόρθωσή τους.

Ας μην ανησυχούν όσοι επιτίθενται στον εθελοντισμό και τον ακτιβισμό, ότι ενδέχεται να αποτελέσει προκάλυμμα της ανεπάρκειας του κράτους και άλλοθι των κυβερνήσεων. Οι συλλογικές δράσεις και οι πρωτοβουλίες αλληλεγγύης είναι πυλώνας κάθε σύγχρονης κοινωνίας και δεν αποτελούν δεκανίκι της οικονομίας της αγοράς. (Προφανώς υπάρχουν διαφορετικές εκφάνσεις και προσεγγίσεις, επ ‘ αυτού γίνεται μια συνεχής συζήτηση, αλλά αυτό δεν αλλάζει την ανάγκη ενεργοποίησης της κοινωνίας των πολιτών).

Η απάντηση στην κρίση της χώρας, που είναι πρωτίστως κοινωνική, θα δοθεί (και) μέσα από την ενίσχυση της κουλτούρας του 'δίνουμε στο διπλανό', κατά προτίμηση μέσα από συλλογικότητες.

Διαλέξτε την ομάδα που σας ταιριάζει.

Μικρή, μεγάλη, αριστερή ή φιλελεύθερη, δράση αλληλεγγύης ή κίνηση πολιτισμού ή κυψέλη άθλησης. Καθαρίστε το διπλανό πάρκο ή φτιάξτε μια παιδική χαρά. Τολμήστε το, ακόμα και για λόγους προσωπικής ικανοποίησης: να βρείτε λίγη από τη χαρά που δεν δίνουν πλέον οι βρισιές στο γήπεδο, τα ριάλιτυ στη τηλεόραση, ο ανταγωνισμός στο σχολείο, το ταξίδι στην Ταϋλάνδη.

Αν κάνουμε αυτό το βήμα, τότε μας παίρνει να ‘ρίξουμε’ και μια κριτική για το πόσο ‘ελιτιστές’ είναι οι Ατενίστας ή πόσο ‘αριστεροί’ είναι στο ‘Κυριακάτικο Σχολείο Μεταναστών’.