Ο μπάρμπας στην Κορώνη πέθανε (;)

Η εβδομαδιαία μου συμβολή στη στήλη #changingGreece της Lifo

‘Ο μπάρμπας στην Κορώνη πέθανε επιτέλους’ έλεγε σε ένα ‘πηγαδάκι’ του TEDxAthens η καθηγήτρια του Alba Μαρία Μοραγιάννη.  Και συμπλήρωσε: ‘πολλοί δεν έχουν καταλάβει ότι η δύναμη του ‘μέσου’, του κονέ, έχει συρρικνωθεί , ενώ αντίθετα έχει πολλαπλασιαστεί η αξία της δικτύωσης’. 

Με άλλα λόγια η κρίση της τελευταίας 4ετίας, έχει ‘κουρέψει’  την χρήση υψηλών οικογενειακών, προσωπικών γνωριμιών, που μοίραζαν με πελατειακή λογική θέσεις στο δημόσιο (αλλά και στον ιδιωτικό τομέα).   Πράγματι μειώθηκαν δραματικά οι δυνατότητες διορισμών , αλλά και ανάθεσης έργων (για να μην ξεχνάμε την διαπλοκή).

Όσοι αναζητούν μια θέση εργασίας ή –ως ελεύθεροι επαγγελματίες ή επιχειρηματίες- κάποιο έργο, πρέπει να το ‘πάρουν αλλοιώς’. Η δικτύωση είναι στην ουσία μια ασφαλής εναλλακτική (όπως και η συγκέντρωση τίτλων σπουδών και επιμορφώσεων). Δικτύωση, δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην κλειστά κυκλώματα  ή κονέ με ανταλλάγματα. Η πιο απλή και ανεπιτήδευτη μορφή δικτύωσης είναι η ανάπτυξη γνωριμιών από ένα  πρόσωπο, σχετική με τις δεξιότητες και τα ενδιαφέροντά του.

Αποτελεί μια παγκόσμια αρχή, ότι σε περιόδους κρίσης, οι θέσεις εργασίας και οι επιχειρηματικές συνεργασίες διακινούνται κυρίως μεταξύ προσωπικών επαφών, παρά μέσα από αγγελίες. Αυτό όχι μόνο δεν είναι παρεξηγίσιμο, αλλά και φυσικό: η επιχείρηση που ενδιαφέρεται να προσλάβει ένα στέλεχος, προτιμά να αντλήσει πληροφορίες από κάποια δίκτυο γνωστών, παρά να βάλει αγγελία και να λάβει 500 αιτήσεις για μια θέση. Το δίκτυο γνωριμιών επιτρέπει να μειώσει αισθητά την λίστα υποψηφίων και να λάβει συστάσεις, ώστε να μειώσει την πιθανότητα να προσλάβεια κάποια/κάποιον, που έχει λαμπρό βιογραφικό, αλλά και κάποιες αδυναμίες που αργότερα θα αναδείξουν τριβές.

Η πιο απλή σύσταση συνεπώς σε νέες/νέους , αλλά και λιγότερο νέους, που ψάχνουν για δουλειά, είναι να μην ταλαιπωρούνται σε προθαλάμους πολιτικών, αλλά και να μην αρκεστούν σε οικογενειακές γνωριμίες. Σχεδόν κάθε μέρα γίνονται εκδηλώσεις, σχετικές με το αντικείμενό τους, όπου μπορούν να γνωρίσουν πρόσωπα με κύρος και γνώσεις, τα οποία μπορούν να είναι χρήσιμα. Επιπλέον, τα Κοινωνικά Δίκτυα, εφόσον η χρήση τους γίνεται με σύνεση και διακριτικότητα, προσφέρουν ευκαιρίες επαφών , που είναι χρήσιμες στην ανάπτυξη δικτύου. ‘Ρωτώντας πας στην πόλη’ έλεγαν οι παλιότεροι. 

Πέθανε ο ‘μπάρμπας στην Κορώνη’; 

Η κρίση περιόρισε σημαντικά τα ‘λάφυρα’ του κράτους που είχαν στα χέρια τους οι πολιτικοί (και όχι μόνον αυτοί) που τα διένειμαν με βάση ανταλλάγματα, που δεν ήταν μόνον ψήφοι. Από την άλλη πλευρά, όχι μόνο δεν βελτιώθηκαν οι θεσμοί της χώρας, αλλά αντίθετα η κρίση τους έκανε πιο αδύνατους. Συνεπώς, μειώθηκαν δραματικά τα ‘λάφυρα’, αλλά συνεχίζει ο διαμοιρασμός τους –σε μεγάλο βαθμό-, με τον ίδιο πελατειακό και αδιαφανή τρόπο.

Υπάρχει μια ομάδα πολιτικών, που έχουν αντιληφθεί ότι δεν τους ‘παίρνει’ να μετέρχονται των ιδίων μεθόδων που χρησιμοποιούσαν μέχρι το 2009, αλλά αυτοί είναι λίγοι. Οι περισσότεροι είναι δέσμιοι των πρακτικών, με τις οποίες έκαναν καριέρα. ‘Δεν μπορείς να μάθεις γέρικα σκυλιά καινούργια κόλπα’ λέει μια εγγλέζικη παροιμία  ή επί το ελληνικότερον ‘γέρος γάιδαρος, παλιά περπατησιά’. Και, ας μην το ξεχνάμε, δεν είναι μόνο θέμα ηλικίας, καθώς και νέοι στην ηλικία πολιτικοί ακολουθούν τα ίδια μονοπάτια, καθώς βγήκαν από τις ίδιες ‘μήτρες’.

 
 Το χρηματιστήριο της διαφθοράς 

Κάθε εβδομάδα σχεδόν συλλαμβάνεται κάποιος που έχει ζητήσει υπέρογκες μίζες. Σε μια τόσο βαθειά κρίση, όπου τα θύματά τους είναι απελπισμένα για ένα έργο ή μια κρατική πληρωμή, είναι αναμενόμενο να έχουν ανεβάσει οι επίορκοι τις απαιτήσεις τους. Έχει αυξηθεί η ζήτηση των ‘υπηρεσιών’ τους, έχει γίνει πιο σπάνια η πληρωμή από το κράτος, και –ακολουθώντας τους όρους προσφοράς/ζήτησης- αυξάνουν τις μίζες.

Θάταν ανακριβές να πούμε ότι όλα πάνε στραβά. Η βαθειά κρίση δεν έχει γενήσει κάτι καινούργιο, ούτε αυτό θα ήταν τόσο εύκολο. Ωστόσο σε τέσσερα χρόνια κρίσης η χώρα έχει αλλάξει τέσσερις πρωθυπουργούς και έχουν ‘αποσυρθεί’ πολλές δεκάδες βουλευτές, ίσως έχουν πληγεί ανεπανόρθωτα και όλες σχεδόν οι πολιτικές οικογένειες που κυριαρχούσαν με πρωτοφανή τρόπο για τα παγκόσμια χρονικά, πέριξ της πρωθυπουργίας. Οι αλλαγές προχωρούν για της ‘αποσύρσεως’, κάτι που δεν είναι εύκολο να γίνει αντιληπτό, μέσα στη ‘φωτιά’ της κρίσης, που έχει συνθλίψει το 30% των πολιτών και έχει πλήξει αισθητά άλλο ένα 40%. 

Δικτυωθείτε, δικτυωθείτε,  κάτι θα μείνει... 

Οι καινούργιες γενιές δεν έχουν ελπίδα αν στηριχθούν στις παλιές συνταγές. Αυτές οι πρακτικές συνεχίζουν να δίνουν πλούσια ελέη, με την διαφορά ότι διαμοιράζεται  σε έναν αρκετά μικρότερο αριθμό μελών της ελίτ. Την στιγμή της μεγάλης οικονομικής και κοινωνικής καταστροφής, αυτές οι παλιές μέθοδοι συνεχίζουν να δημιουργούν περιουσίες , από τον διαμοιρασμό του δημόσιου πλούτου. Η δικτύωση, όχι μόνο στον ελληνικό χώρο, είναι μια φυσική εναλλακτική διαδρομή. Δεν είναι πανάκεια, αλλά είναι απολύτως απαραίτητη συνθήκη για όποιον/όποιαν θέλει να το παλαίψει.

Η κρίση είναι βαθειά και δεν είναι μόνο ελληνική, όπως μπορεί να δει κανείς σε αυτήν την ανάλυση που περιγράφει το πόσο έχουν γίνει φτωχότεροι οι πολίτες των ΗΠΑ μετά το 1974 και κυρίως μετά το 2008. Εξωστρέφεια, επαφή με φίλους στο Ντουμπάι, συμμαθητές που δουλεύουν στο Λονδίνο ή την Στοκχόλμη, κολητούς που έκαναν μια τουριστική επιχείρηση στη Ρόδο, παιδιά που τρέχουν με μια βαλίτσα και μια επιχειρηματική ιδέα στο Βουκουρέστι ή στην Βαρσοβία. Είναι όλα αυτά λύσεις; Μάλλον πρόκειται για βήματα προς  την κατεύθυνση λύσεων, που θα αφορούν το σύνολο της Ευρώπης και του κόσμου και που –μας αρέσει, δεν μας αρέσει- θα περάσουν από την πολιτική και τις συλλογικές δράσεις.